Mijn kind slaapwandelt – moet ik me zorgen maken?

Wat is slaapwandelen?

Wanneer je kind slaapwandelt, voert hij handelingen uit tijdens het slapen. Hij kan bijvoorbeeld rechtop gaan zitten of gaan rondlopen. Waarom sommige kinderen en volwassenen slaapwandelen, is niet bekend. Waarschijnlijk heeft het te maken met de wisselwerking tussen waak en slaap. De hersenen van kinderen ontwikkelen zich nog en dit zou dan ook verklaren waarom slaapwandelen vaker voorkomt bij kinderen dan bij volwassenen.

Soms wordt er gedacht dat iemand aan het dromen is en daarom slaapwandelt. Dit is echter niet het geval. Iemand die slaapwandelt, doet dit tijdens de non-REM-fase (REM staat voor Rapid Eye Movement), ook wel de diepe slaap genoemd. Het lichaam is in deze fase nog actief, maar de hersenen slapen. We dromen juist tijdens de REM-fase wanneer het lichaam slaapt en de hersenen actief zijn.

Slaapwandelt je kind? Waarschijnlijk doet hij dit ongeveer twee uur nadat hij is gaan slapen en zich in de non-REM-fase bevindt. Het slaapwandelen kan een paar minuten duren. Sommige kinderen zullen echter langer slaapwandelen.

Wie slaapwandelt?

Slaapwandelen komt redelijk vaak voor. Vooral bij kinderen tussen de vier en acht jaar. Bij jongens komt het wat vaker voor dan bij meisjes. In de pubertijd stopt het kind meestal vanzelf met slaapwandelen. Rond de 15% van de kinderen heeft weleens geslaapwandeld.* Bij volwassenen komt het veel minder vaak voor. Volwassenen die wel slaapwandelen, hebben dit als kind vaak ook gedaan.

Hoe herken je een slaapwandelaar?

In films zie je slaapwandelaars vaak met de armen voor zich uitgestrekt en de ogen dicht rondlopen. Echt slaapwandelen ziet er echter anders uit. Veel kinderen die slaapwandelen, komen hun bed niet uit. Ze zitten rechtop in bed, kijken wat rond en spreken soms wartaal. Ze gaan vervolgens vanzelf weer liggen en verder slapen.

Sommige kinderen komen wel hun bed uit. Ze lopen rond in hun kamer of komen zelfs hun kamer uit. Naast lopen, voeren sommige slaapwandelaars ook andere bekende handelingen uit, zoals zich aankleden, plassen, iets eten of de tv aanzetten. Deze handelingen worden in de slaap niet altijd correct uitgevoerd. Zo kan het zijn dat je slaapwandelende kind in een hoekje van zijn kamer plast in plaats van op het toilet.

Slaapwandelaars hebben hun ogen open en hebben een afwezige blik. Sommigen praten ook in hun slaap en reageren zelfs wanneer je tegen ze praat. Hierdoor heb je misschien niet altijd direct door dat je kind slaapwandelt.

Waarom slaapwandelt mijn kind?

Slaapwandelen kan verschillende oorzaken hebben. Hebben jij of je partner vroeger geslaapwandeld? Dan is de kans groter dat je kind ook slaapwandelt. In sommige gevallen is het namelijk genetisch.

Andere mogelijke oorzaken zijn:

• slaapgebrek
• vermoeidheid
• de afwezigheid van een vast slaapritme
• een trauma
• stress
• angst
• gebruik van bepaalde medicijnen
• een aandoening, zoals epilepsie of slaapapneu

Wat moet ik doen wanneer mijn kind slaapwandelt?

Zie je dat je kind slaapwandelt? Je hoeft hem niet wakker te maken. Doe je dit wel, dan kan dit geen kwaad, maar je kind kan dan wel verward zijn of boos worden. Als je kind uit bed is gekomen, leid je hem het beste weer rustig terug naar bed, bijvoorbeeld door hem aan de hand te nemen. Vaak zal je kind in bed weer zonder problemen verder slapen. Sommige kinderen praten wanneer ze slaapwandelen en zeggen dingen die niet kloppen. Het beste praat je een beetje mee. Dit kan je kind geruststellen.

Maak je huis slaapwandelveilig

Slaapwandelen zelf is niet gevaarlijk. Je hoeft je dus in principe geen zorgen te maken. Wel is het belangrijk dat je je huis veilig maakt. Laat je kind zijn speelgoed opruimen voor hij naar bed gaat, zodat er niets op de vloer ligt waar hij over kan struikelen. Doe de ramen en de voordeur op slot. Haal ook de sleutel uit het slot, zodat je kind niet zelfstandig naar buiten kan.

Plaats traphekjes voor de trap en berg gevaarlijke spullen op, zoals schoonmaakmiddel, zodat je kind er niet bij kan. Laat een kind dat soms slaapwandelt nooit in het bovenste bed van een stapelbed slapen. Plaats een belletje aan zijn slaapkamerdeur en maak gebruik van een babyfoon met een camera, zodat je het slaapwandelen van je kind in de gaten kunt houden.

Gaat je kindje bij een vriendje logeren? Vergeet de ouders dan niet te informeren dat je kind soms slaapwandelt en laat ze weten wat ze het beste kunnen doen indien je kind slaapwandelt.

Hoe voorkom ik slaapwandelen in de toekomst?

Slaapwandelen is niet schadelijk voor je kind. Vaak is het slechts een periode dat je kind slaapwandelt en ontgroeit hij het vanzelf. Toch maak je je misschien zorgen dat je kind zich bezeert tijdens zijn nachtelijke uitstapjes. Gelukkig zijn er een aantal dingen die je kunt doen om de kans op slaapwandelen te verkleinen.

Zorg voor een goed slaapritme. Breng je kind elke dag om dezelfde tijd naar bed en wek hem ook weer om dezelfde tijd. Dit geeft regelmaat en helpt stress en vermoeidheid te voorkomen. Een slaapritme creëren, wordt makkelijker wanneer je een goede bedtijdroutine hebt voor je kind.

Creëer een prettige slaapomgeving. Zorg ervoor dat de kamer goed donker is. Ook de juiste temperatuur is belangrijk voor een goede slaap. 18 graden is ideaal.

Help je kind te ontspannen. Overdag maakt je kind wellicht heel wat mee op school. Praat na school op een ontspannen manier de dag na. Zo kan hij alle prikkels verwerken en slaapt hij rustiger. Ontspanningsoefeningen kunnen ook helpen. Is je kind erg gespannen of heeft hij een emotioneel trauma opgelopen? Overweeg dan de hulp van een kinderpsycholoog in te schakelen.

Conclusie

Slaapwandelen komt vaak voor bij kinderen en het is niets waar je je zorgen over hoeft te maken. Wel is het verstandig om maatregelen te nemen. Sluit ramen en deuren goed en plaats traphekjes, zodat je kind zich niet verwondt in zijn slaap. Je kind ontgroeit het slaapwandelen waarschijnlijk vanzelf. Gaat het slaapwandelen niet vanzelf over of maak je je zorgen over de mogelijke oorzaken van het slaapwandelen? Dan is het verstandig een kinderpsycholoog in te schakelen.